Kukkun Kuka Gonça gu

Mardin seftain edi cemren kengi, Mardin edisoğnuke tamenestane, paleniniye dzağguşi gepçigun. Abrilin seftain havan şoğna, oğnuke gamats gamats yeşilnagu. Kukkun Abrilin gesin, çelli, Mayisin seftain pose kengi. Kukkun gonça ana, mer Sevdzovun millatnun aşxare lusanagu. Kukkuin tsene voin sevdan mitke piyagu, voyin antsadz variye, voin al... Kukkun ka u gança ana; kides ta zore, vare, tsave, tsurde, sefilluğe yedmena, martu meç şoğnagu, mart umud gena egoğ oran. Amana mek Hamşetsikes kukkuin an ander, an betemal tsene hazgenik. Kukkun gança ana panin vakite, torx enuşin, lazut, lobiya torxuşin, xiyar, tentum tenuşin, lilig, patlican sadruşin, hamim mamim tsanuşin oxte kuka. Erzevarnin hergegus, adzuknin pores gu, goviye, hortiye kuman kellin, erzevike, posiye terçadigun, lere Hamşetsun mitke kengi. Avale isa paniyes gorov geneni. Ardoun torx enele axçkenun heyamo dalov gançuşin tsenn u kedane tsene, govoun, hortoun, cincexvenun tsenn u dalikanlestanun xexencuşe yaar  xarevigur.  Himi vordağ menats an oxtunake…

Kukkuin meg semte mujdaa, kaune mujda guda, meg al semte keşutina, mernuş go meçe. Abruşn u mernuşe yaar heda kukkuin hekiyain meç. Vordağ abruşe tamnigu, vordağ mernuşe gepçigu uruşviçi, megin mernuşe megalin abruşna. Aşxeris bes.

Kidek ta ç’kidim, kukkun havgite uyine punin enelçi u uruş cincexvenun punin gena memek memek. An yuvanun meg havgitme godra, uyne havgite anu dağe tenagu. Astedzu pana ta aşxeri pan ç’kidim, megal cincexvenin vukuf ellinoç deyi uyne havgite punin havgitnun lemantsenagu. Kukkuin tsake megal tsakoun araç kella havgitan, ter açvin pats enelu tartelelov megal havgitnin punan var tska gu, cincexvane yuvan soyendurmiş gena…

Anadoluis millatnin şad çaşit hekiya unin kukkuin vaan, şad maana gudan kukkuin tsenin. Meg hekiyaime; hivand genigme uyne dağotsman çur kuza, dağake gulağ asmiş enelçin, hoketsan gax genige “Ellan indiz cincuxk ener teptepa erta” gasa… Ellan anu kuku gena, dağake edetiyan cevcevagun, genige obol gena dağotse kukku kukku aselov gerta yed gasni oğe. Megal hekiyaime axçig u monç ergu axpooçe ogai mare Abrilin meç kengeri xod joğvuş xergagu sarniver. Axçige arçetin kengere xoğan kaşagu, edetin bidzig axpare gedra torban tska gu. İgvan put genin ana torbin meç 1-2 kenger go. Axçige dağin tun giyar gasa, axpare giyaoç gasa, avdaçi axçige, axpore kayite gedra put gena giyadzuni ta deyi, dağin kartin inçig ç’gonna gu, mernigu dağan. Hedev axçkelatn al axpore varan u ogai more vaxan barxime vaan kella, inkn uyne barxnivar vartskele kukku tarnagu. Gasin ta axpore mermesnuşin varan, emmen Abril an ander tsenove saroun axpore mankuka u bededagu.  İspan turli çaşit hekiya go kukkuis vaan…

Kanime hekiya u pan al mer aşxeras asim kukkuin vaan…

Hamşetsiks u Sevdzovus bazi millatnin, emmen dari kukkuin stene seftaku imanuşnun hakvaan kukkuin stene imanalu viyeladz u inçimertke ta giyadz unnan “kukkuin axtetsi” gasin, an darin paniye yaar umiş egoğa, emmen pan soy elloğa deyi avdagun. Ta inçig udelu kukkuin stene imanan kukkun anots axtadz gunna, an darin paniye aver ertoğa, meg keşutinme elloğa deyi avdagun.

Kukkun gança ana tsene kimanaz ama uyne desnuşe zora. Kukku, kukku, kukku deyi gançagu tsaxudin meşnan. Tsene usti kuka hanel çigaes, isti ta kuka, indi ta, nekevants ta kuka, verevants ta, oğnan ta kuka posan ta ? vov kida?

Bidzigutines engerdatsmiyovez xağale emedeni dağotsman mege gungir onguç tenegur

-        Xosimik hala takidum kukkun gonçagu

gaser, anguçtenaguki yaar hed. Hedev kukuin tsene kimanaki herevantsma  Kukku, kukku, kukku, kukku…..

-         vordağ gançagu ?

-         Aha isti gonçagu,

gaser dağotsman mege, madove tsutsenegur. Entame meg gasaki ta

-      Maded ğhadza, otkined dage acera.

Meg aman imatsadzik; kukkuin madet dengelov vordağ gonçagu deyi desesnuşn u kuku kuku deyi gançelov denaz enuşe şad keşa. Ta aman desesnes u denaz enes, kukkun “gideyim da geleyim, sunguluni göreyim” (as dari ertam, kal dari kam ana meradz ellis, mazarluğid vaan dengvadz laxtin daxtage desnum) gasa imiş ( inçi Turkça gasa an al ç’kidim). Anama, “Kukkun hoza gonçagu” deyi madoved ta desesnes, maded ammurme xadzoğes, hedev al otkined dage aceroğes, maded varoğa ki keşutine pernaoç, mernisoç u abris. Yes al bidzigutinis kukkun madoves desetsutsadzunim, mades xadzadz u otkines dage aceradzunim, vov kida abruşes anu dalikim.

Kukkuin vaan meg ergu anonim Hamşetsu xağ al go, mege Hamşesnak, megaln al Turkçaa.

Kukkun kuka gonçagu

Alimin keloxnivar

Aspadz gerage datoğ

Yazici keloxdivar

E kukku ne otersin

Daha sabah olmadi

Berak yavrum uyusun

Uykulara doymadi

Kukkuin vaan meg xabarma 2010 dariin Moskovai Kırgızıstanan mer Hamşetsinoun Rustem Karabocakove ağadz roportajın sorvetsa.  Aha ispan ispan asats Rusteme;

Hikmet Akçiçek                     -Ku babe astadzuni ta isa xabares ?

Rustem Karabacak              -Ha

Hikmet Akçiçek                     -Ençağe vordağeni, Batumi  kağin ta ?

Rustem Karabacak              -Ha

Hikmet Akçiçek                     -Ku babun, anune inçiner ?

Rustem Karabacak              -Abdula

Hikmet Akçiçek                     -Vor Abdula ?

Rustem Karabacak              -Karabacakoğli Abdula.

Hikmet Akçiçek                     -Ku babe, ku dadin astadzuni ta isa panes?

Rustem Karabacak              -Ha,

Hikmet Akçiçek                     -İnç  astadzuni Gaabcoğun Abdulan, Gaabcoğun Dursun’in.

Rustem Karabacak              - Normale kukkun, kukku gena ergi yiek donum,  yaime gungi, ali kukku gena, aman

gonça gerta. İm dadin astadze;  an Abril’in meg akvaame Kukkun zate gungelu boyna gonçadzuni, gançadzuni, baderadza şidag. Ençağe babe;   “ Uşak, soy pon elloğça, aver pon elloğa, ina kukku’in iman boyna gonçuşe  bekte ça” astadzuni.  Andi hedev ike gebadza işta, Ermenestanun mortuşe 915. yılın.

Hikmet Akçiçek                     -Haaaa… 1915’in Ermeni tehcire.

Rustem Karabacak              -Ha. İmdade entame 8-9 daagane, soy medisa gaser.

İm kukkui hekiyas al asim u tamnim kires.  Emmen dari abrilin meç kağniver im more hede  xabre ana kukkun gonçes ta deyi hartsene gu. 2004’in darin al Abrilin seftain im more telefon ayi, yes inçig hartsenelu uyinke “ter kukkun gonçetsoç orti” asats. Abrile ellelu  merav im mare. Makriyal dzovun cotin mazarluğin xoğe tiyak. Zate adetes çer ama, gerecetsa meg ti me xoğ im more mazarluğe tsketsi. Dağnaz viyellele, mer denoun kelxan, Kadiditsan hed eyev kukkuin an ander, an betemal tsene. Vegali gax engadz keloxes, putayi oğniver, “ye mar” asti, ardetsukes kilelov “kukkun gonçets tun vordağez”.

Hikmet Akçiçek

Gor Dergisi Sayı 2 Bahar 2015