Viz

Loğum, amçigum, varas dzidzağoğun deyi. Viyela engernus modnan, heruntsa. Campu ardetsukniyes inçan. Madiyes kaşelov kaşelov dunn i yus kaluşi geba. Bidzig bidzig kalim gu, dune heruna campan ergena deyi. Ergena u daninoke ardetsukniyes desnun oç. Dune pobetsa, ture pats ai, meda. Dane ook ç’gar. Tera im mayris kurba kordzats teran şad me gedretsi. Dase ğat ai. Terin meg cote madis, megal cote terane gabesti. Ternan heruntsa heruntsa, inçag mades urav tere kaşetsi u kaşetsi. Ağadik şad kaşadzunim u tere terav. Ali tere dase ğat ai. Cote megal madis gabetsi. Ali kaşetsi kaşetsi, madiyes urav, tsave şadentsav, yes ter kaşuşe obel enel çim. Madiyes ispon meg meg kaşe gu, tsen me imatsi. Anguç teyi, daninoke dunn i yus gu kani. Ğarat ai, teriye joğvetsi, peçkon ne teyi. Yes al peçkoyin hedetin nesta. Nesta ama madvenus tsavan dağes gungel çigarim. İm mayres araç medav indzi desav, “ağçig inç genes hosa menenak’’ asats. “İnç enim mesadzim, şoğnam gu” asti.

Hedev hats uduşi hama depure varteyin, nestan. Yes, uradz madiyes desnun oç deyi,  peçkoyin hedetiyan viyellel çim. İm mayres “ağçig vel depurs i yus aye, kale kedal pe, moliyadzik” asats ana kelxas dak çure inçav. “Madiyes uradza, tsav unim, kedale inç bes pernoğum. Himi teves desnoğun” deyi vertera. Kenatsi tarkan kedale arnoğum, madiyes jajel çigarim. “Himi inç enim? Mayris inç asoğum? ‘Tevit inç ağav’ deyi hartsenin ana?” Toğtoğatsi. Emmedeni midkes eyev, Kuyris tsen devi,  “hosa lus çgo, kedale desnul çim, lus piyek’’ asti. Kuyres luse apun kedale arnuş eyev, tarkan kedalniye arav, depurn i yus darav. Yes al hedetiyan kenatsi, ali nestadz dağes nesta. ‘’İnçi depurs i yus kal çes, hats udoğ çes ta?’’ asats, im mayres. “Udoğ çim, hopore dane oçxaron madzun giya, kağtsadz çim” asti, viyela turn i yus ela. Madvenus ure inçnu deyi bağ çeyin dage pernetsi. Kiç me ure inçav, tsave kiçatsav hedev tartsa, madiyes depalov depalov dunn i yus meda.

“Yes bargoğum, kunes eyev, yatağe peretsek” asti.

“Ter teza, inçi bargis gu, hivandes ta?” asats  im mayres.

“Ça, as or hoparis male ver ai,  hokis elav” aselu bes, im mayres açveniye dengets indzi put aav.

“İnçi xapes gu, male hoyive ver gener, tun perin meçe ç’gadi” asats ana ereses garmi korox ağav.

“Ça, kezi inçi xapoğum, me hoparis ça, anune inçiner moliyetsa, tux keloxin hopare go ana, anu male ver ayi” asti.

Yatağe perets, meçn i var meda, yoğane keloxsiver ver kaşetsi. Kun ellil çigarim, madvenus tsavan bargil çigarim. Yatğin meçe tarnam gu, açveniyes xepvil çin, oçxarniye harmim gu, bargim deyi. Yep kun ağadzim ç’kidim, yatğan vertera. Açvenus ardesukniyes kişnur. Niyazes madiyes teradzeni, engerniyes varas dzidzağeni gu. Şat vaxadze. Emmedana madiyes pernetsi, dağneni. Xore şunç me ari. Niyaz elluşe şad haz ai. Yatğin ergentsa, meçnas Astedzun hed xarbuşi geba.

“Astvats, inç gelli tsenes imatsi, madiyes garcin, inç gelli madiyes ergentsu, şad kuzim ergena, engernus madiye ergena, im madiyes al ergentsu ’’  aselov aselov kun ağadzim.

Emmen kişer yatğin barge ana Astedzun hed xabre gu, indzi imanoğa, im madiyes ergentsenoğa deyi. Mek amisme ağav, ergu amis ağav, lernar inşnoğuk Astvadze madiyes ergentsenel çi. Yes indzi, “İsa indzi imanal çi, vetin ellim, kiç me modginam, indzi gimana” asti, denou vertin medz karin varan ela, geba Astvadzin hed xarbuş. Ali imats oç ana, yes indzi, “Ta kidim Astvadzin anguçniye imanal çi, halivortsadza”  asti.

İspan ergu şapat Astvadzin hede xabruşi hama  karçudn i yus  kenatsi egi. Meg semtana dane menenak menam ana, teriye madvenus gabetsi, ergena deyi kaşetsi gungetsa. Madiyes meg milim m’al elli ergentsav oç.

Meg or me karçudan gukam, madiyes al uradzin, im dade indzi desav. Tsen devets modn i yus, “usti kukas ” asats. Uradz madiyes desnu oç deyi madiyes şabikis meçn i yus bahetsi.

“İnç bahes gu tevit, inçer genes asa hala ‘’asats. Yes al;

“İnçik ça karçudin karin varan gina ai, tevis kesetsi, tsakmi deyi bed genim. Anu hama bahetsi” asti.

“Hala put enim, inçbes ağadza, pats aa tevet” aselu madiyes pernuşe meme ağav. Yes al, madiyes pats enim oç deyi teves kaşuşi geba ana uradz madvenis al aveli tsavetsav, yes al geba luşi. İm dade;

“Ka inç ağav, inçi kulas”, asats. Yes al;

“Madiyes uradzin tun al kaşkeşetser al avali tsavetsav” asti.

“Tevit inç ağav,inçi uradza, karin vaynan ta engar?”

“Ça” asti. Ardesukniyes inçav. Luşes şadentsav.

“Madiyes ergena deyi turn i yus gabesti, kaşetsi. An hama uran” asti.

“Ka inç gases? madit inç aer asa hala me m’al!”

“İnç enim, madiyes garcin, viz xağal çigarim, vize pernel çigarim, axtin gu engernis indzi. Yes al madiyes ergana, xağe soy xağam deyi madiyes terov gabetsi kaşetsi, ispan uran.

“Essev xelk! asats im dade. “Vize soy xağuşi hama madid ergenutine çbidi, şad şad xağoğes, sorvoğes ki soy xağas. Aye kezi hed emen or meg saat me viz xağak.  Xağe soy xağuşe sorvoğes. Tevit ure inçnu hana an ore gepçik gu.  Aye himi kezi hed soy viz me şinik. Araç yuvarlağ bidzig pad me, me m’al çivi me kednuk” Glor bidzig padn u çivin mankale hartsuts im dade;

“Emmen or karçudin meçi medz karin varan i ver inçi kelledi? Asa hala.”

“İnç hama ta! Astvadzin hed xarbuş gerta, madiyes ergentsena deyi. Karin varan gelle ta Astvadzin modignam, indzi soy imana deyi”

“Xosetsav ta  kezi hed”

“Ça, inç xosoğa, Astvadze ç’go! Gonnar ana indzi hed xabregur. Asğadik kenatsi egi, meg tsen me hanets oç. İm morn al “me m’al dua ene mi, Astvadze ç’go!” asağum. İm dade dzidzağelov;

“Astvadze go u Hamşesnak ç’kida. An hama kezi hed xabretsoç.”

“İnçbes! ‘Astvadze emmen şen kida’ gaseni haba, inçbes  Hamşesnak ç’kida!”

“Hamşetsi lizun me Astvadzan araç gar an hama isa lizus çkida.”

“İnç gases keloxes xarevetsav!”

“Medzenas ana astadzes anlamiş elloğes.”

İm dadin hed emen or saat me viz xağuşu gebak, indzi erand me sorvetsuts xağe.

Hayres, “Araç engernut hed çor dağe ça, çeyin modig, papulig, tul hoğ kedek, anu varan xağtsek. Vize hoğn i var şad ammur xergoğ çes, gamats xergoğes. Tevit varan pernele vize engi oç. Tevet pos, meçkamadet kiç me nekev pernoğes ki vize tevit varan şidag gungi. Vize hoğn i var xergele şad tartsene mi, şad gamatsa xerge mi, dengvil çi. Şad şad xağoğes, xağale sorvoğes gaare” asats, vize apes tiyets; “himi tun xağa, yes serenim kezi.”

Meç, lert, jilet, çatal, punt, yumruğ, viz, viz, viz, xergiç meg, xergiç ergus, xergiç yerek, xergiç çors, xergiç hink, xergiç vets, kalkti, mullet meg, mullet ergus, mullet yerek, xergiç meg, xergiç ergus, xergiç yerek,  isa kezi kama.

İspan, yerek-çors şapat hedru xağtsak. İndzi sorvetsuts, soy xağuşi geba. Medz bidzig poloris inç ğadik  enger gona, anost axtetsi. Engerniyes, “Kezi inç ağav? Şad soy xağuşi gebar” astin. Yes al:

 “Tsezi bes ergen mad çunim ama şad xelkvor dad unim” asti. İndzi şaş şaş put ain, “isa inç gasa” deyi. Yes al “tuk ç’kidek as panes im dadov im arayis  kağdnik a” asti. Arçina lalov viyelats dağnan dzidzağelov viyela....

An darestanun hedev kani dari antsav medis ça. Ergu dari araç, amare lern i ver kenatsadze, sa hekiyas keruşe andağ midkes eyev. Bidzi dağake bidzi ağçgenin top xağani gu. Mançiye “tenekeli araba” keşegun, “saklambaç” xağaguni. Zate umets viz xağale desa oç.

Ağçgenun hartsutsi:

“Tuk inçi viz xağaçek?”

“Vize inçina? Mek çkidik aman inçik” astin.

“İnbes çkidek!  Xapemik mek bidzigutinnis şad xağaki gu,  desadz çunek ta?” asti. Kiçme medz elloğ ağçig me:

“Yes kiçme kidim” asats. Morales averetsav. Vize mek avele şad xağaki gu. Himi bidzi ağçgenin moliyadzin.

“Egek tsezi sorvetsenim. Araç vize şinik. Glor pad me, çivi me kednuk” asti. Pade arak xezarov gedretsak.

“Gedradz pade şad ergen, şad al garc elli oç.  Dase santim e soy a” asti.  “Uzoğe uyne tevin gyorai gedratoğ u pernele tejar elli oç” deyi xarat devi.  Mexin keloxe uvakov gedretsak, padin meçn i yus tetev mednu deyi. Hedev gedradz padin meçgedağn i yus çivin keloxan xotuşi gebak.

“Çivin meçn i yus şad xotemik, pernuşi dağe şad mena” asti. Vize şinuşe tamnetsav, hedru soy papulig hoğ me kedak. An hoğin varan ağçgenun viz xağuşe sorvetsnuşi geba. Yes al xağale xağin siraniye ternu midkes eyev oç. Yes indzi, “isa ispan molervoğa isa xağes, kerim meg dağ me menatoğ, balkim xağoğ, ağçig u dağa kella imanoğnun meçnan” asti. “Viz” e takidim hamşetsets xağa. İnternetin put ai,  ‘ispan xağ xağoğ go ta?’ deyi, keda oç. İm engernis, as xağis “viz” gasin, mezma medziye “biz” gasin, şadn al mança dağake xağagun astin. Yes “viz”e imatsadze u “biz”e ç’kide. İnterneti Ardeletsi dağe me, “mek ‘piçak moydi’ gasik as xağis” asats. Xağe şad anun uni. Tuk inç u asuş kuzek an astek, ama xağe moleyimik, lern i ver ertak ana viz me şinetsek bidzi ağçignun u dağotse un devek...

Elif Altunkaya

Gor Dergisi Sayı 3 Sonbahar 2015