Hemşince 'Tabu' mu?

Popüler kelime oyunu Tabu'yu Hemşince olarak hazırlayan Mine Üçüncü ile Şerif Sarı konuştu.

Şerif Sarı: Tabu Oyunu Nedir:

M. Üçüncü: Tabu bir kelime oyunudur. Belirlenmiş yasaklı kelimleri kullanılmadan ana kelimenin antılmasıdır. Kelime haznemizi geliştirmek için, Kültür sanat, Bilim, Biyoloji, Aktüel veya geleneksel kelimelerin bilgi bankamıza yerleşmesini sağlar, kelime haznemizin gelişmesiyle daha akıcı bir dil kullanımı da oluşur.

     Şerif Sarı: Kaç Kişiyle Oynanan Bir Oyundur:

M. Üçüncü: En az 4 kişi gerekmektedir Tabu oyunu için minimum ikşer kişilik iki grup oluşturulmalıdır. Maximum sınır yoktur,  grup içerisindeki sayı da grup sayısıda arttırılabilir.

     Şerif Sarı:Tabunun Oyun Oynama Dışında Kazandırdıkları Nelerdir:

M. Üçüncü: Genel kültürü arttırır  diyebiliriz, kelime haznesini gelinşletir, hızlı ve akıcı bir dil oluşturur, jest ve mimiklerini doğru yerde kullanmak için oynayan tiyatrocular da var.

     

    Şerif Sarı:Tabunun Kuralları Nelerdir:

M. Üçüncü: Tabu Oyunu günümüzde kendini güncelledi. Yeni kuralları, farklı anlatım şekilleri eklendi. Ama genel hatlarıyla 1 dakikalık süre içerisinde yasaklı kelimleri kullanmadan, en az 3 kere pass deme hakkıyla oynayabiliyoruz tabu oyununu.

    Şerif Sarı: Heşince Tabu Oyunu Fikiri Sizde Nasıl ve Ne zaman Oluştu:

   

    M. Üçüncü: Fikrin oluşma evresi biraz uzun aslında, Londra’daki çevremde çok fazla Hemşinli vardı, benim hemşincem kötü olduğu halde en iyi bilen bendim diyebilirim. Kendi jenerasyonum hemşince öğrenmek, konuşmak istiyordu ama bu belli bir yaştan sonra çok zor olacaktı. Bağzı kelimeleri söyler toplumda gizli konuşmaya çalışırdık. Hemşinceye istek ve arayış olması kendi dilimizden tamamen uzaklaşmadığımız, hala bir kurtarma ümidi olduğu anlamına geliyordu, ama nasıl? En çok tıkandığımız nokta buydu. İngilterede küçük yaşlardan bu yana kalan, eğitimine, hayatına orada devam eden akrabalarımız tanıdıklarımız vardı, o gençlerin Türkçelerinin de çok iyi olmadığını Türkçe kelimeleri çok ta anlamadıklarını düşünmeye başladığımızda, sık sık Türkçe Tabu oyunu oynayalım, kelime  dağarcıkları gelişsin gençlerin diye bir yöntem uygulamaya başlamıştık. Tam da bu süreçte aynı şeyi Hemşince için neden yapmıyoruz dedim. Hemşince kelime dağarcığımızın gelişmesi için bu kelimleri ezerbelemektense, kelimlerle oyun oynamak daha sürdürülebilir ve daha akılcı bir yöntem gibi gelmişti. Çok mu ütopik diye düşündüm, bu oyuna en çok ihtiyaç duyan yakın 2 arkadaşımla paylaştım, kesinlikle çok faydalı olacaktır dediler. O zaman deneyelim dedim.

    Şerif Sarı: Peki  Hemşince Tabu Oyununu  Hazırlamakla Neyi Hedeflediniz? Amacınız Neydi?

    

     M. Üçüncü: Tabu oyunu bilindik kelimelerin dışında farklı kelimeler kullanarak cümle kurmaya zorlar insanı, oyunun kendi genitik yapısı, hangi dilde olursa olsun kelime bilgisinin artmasına sebep olur. Hemşince Doğu Karadenizde ki hemşinlilere nazaran Batıda kaybolmaya yüztutmuş can çekişiyor malesef. Kendi jenerasyonum ile derme çatma götürüyoruz belki hemşince konuşma durumunu, ama çok kötü bir kelime dağarcığıyla yapıyoruz bunu, bizden sonra gelen jenerasyona bırakacak kaç kelimemiz olacak bilmiyorum. Bu durum çok ürkütücü. İşte Hemşnice Tabunun genel amacı, hemşince kelime dağarcığımızı genişletmek, daha fazla kelime haznesine sahip olmak. Birde özel amacımız var tabiki, bir araya gelmelerimizde, sohpet ortalarımızda Hemşince konuşulmasına özendirmek, dilin varlığının gündemde tutulması, eylenirken bile anadilimizde eylenebildiğimizi, gelecek jenerasyona gösterebilmek.

     Şerif Sarı: Hazırlık Aşamasında Yaşadığınız Zorluklar Nelerdi? Çok Zor Oldu mu?

    

     M. Üçüncü: Birdaha yaparmıydın diye sorsalar kesinlikle hayır derimJ 3 yıl önce başlamıştım. Başlarken hemen bitiririm düşüncesi vardı. Ama daha en başında fark ettim zor olacağını, sadece bir kelime için iki gün beklediğimi hatırlıyorum. Kelimlerin doğru harflerini bulmak için bir kaç kişiden ayrı ayrı teyit alıyordum. İnsanlara bıktırana kadar soruyordum. Etrafımdaki hemşince bilen herkesin mutlaka katkısı olmuştur. İmece usulu bir çalışma oldu. Dede, Anneanne, Anne ,Baba, Hala, Amca, Arkadaşlarım, çok az tanıdığım Hemşinlilerden bile yardım aldım.  Kelime dilencisi olmuştum. Ciddi bir zaman aldı, çok fazla zaman ayırmak gerekliydi. Bir kelimenin bile yanlış yazılması koskoca bir dile haksızlık olacaktı, bu sorumluluk da çok zorladı. Fakat herşeye rağmen çevremden çok yardım aldım. Tüm zorluklara değdiğini düşünüyorum.

    Şerif Sarı:Çevrenizden Olumlu ya da Olumsuz Eleştiri Aldınız mı?

    M. Üçüncü: Deneme amaçlı oynadığımızda zorlandığımızı fark ettik. Eleştiri değil öneri almıştım hazırlama aşamasında. Hiç hemşince bilmeyen hemşinliler anlamını bilmediği kelimeleri nasıl anlatacak, nasıl öğrenecek diyen arkadaşlarım olmuştu, o sebeple kelimlerin yanlarına Türkçe anlamlarınıda yazdık. Hemşince kelimelerin, hemşince bilmeyenler tarafından anlatımınında Türkçe olabileceğini kurallara ekledik, ama sadece hemşince bilmeyenlerin.  Tabu oyunu ve diğer oyunların oynandığı kafelerde, bizde hemşince tabu oynadık. Çok eylenceli olduğunu kendimize kanıtladık. Herhangi bir olumsuz eleştiri almadık şimdiye kadar, ama zaman ne gösterir bilinmez tabiki.

     Şerif Sarı:Kelimeleri Hazırlarken Yoğunluğu Hangi Kelimelere Verdiniz, Seçimleri ne Şekilde Yaptınız, Kendinize Ana Konu Başlıkları Seçtiniz mi?

     M. Üçüncü: Gönül isterdiki sadece genel kültür ve aktüaliteden kelimeler alıp, o kelimlerde farkındalık oluşturmak için hazırlık yapayım, ama bizim hemşince kelimlerin en güncel en basit olanları bile bilmediğimiz ve telafuz edemediğimiz için tüm alanlara hitap eden kelimeleri aldım. Bitki isimleri, zamanlar, sayılar, hayvanlar, sıfatlar, isimler, nesneler, aylar, günler, aklımıza gelebilecek tüm kelime çeşitleri mevcut.

    Şerif Sarı: Sözlük yada Hemşince Bilen  Büyüklerden Destek Aldınız mı?

    M. Üçüncü: Evet 2 adet sözlük vardı, biri sevgili Yusuf VAYİÇ’in, sözlüklerin tabiki çok etkisi oldu hazırlığın hızlanmasında, Hemşinli büyüklerin desteği ve kelimelerin doğru yazılmasında ki etkisi, süreci yavaşlattı, fakat daha emin adımlar attırdı. Kelimeleri ananeme, dedeme yada diğer büyüklere telafuz ettirip okutmak, yazdığımı teyit etmelerini beklemek, yavaş ama emin adımlarla ilelememizi sağladı.  Desteği olan herkese çok teşekkür etmemiz gerekli, yalnızca benim emeğim değil kesinlikle.

     Şerif Sarı:   Mevcut bir Tabu Oyununun Kelimlerini mi Çeviri Yaptınız Tamamen Kendiniz mi Oluşturdunuz?

     M. Üçüncü: Keşke öyle olabilseydi, sıfırdan başladım, tek tek kelime topladım.

     

     Şerif Sarı: Son olarak, başka bir oyun hazırlamayı düşünüyor musunuz?

     M. Üçüncü: Evet ilerde bir kaç ay boş zamanım olursa “Trivial pursuit” adında bir genel kültür oyunu var, onu uyarlamayı düşünüyorum. Ama henüz tam dizaynını oluşturmadım, şimdilik düşünce aşamasında diyelim. O da zaman alacak bir oyun, doğru zamanı bulunca başlamayı düşünüyorum.