Gartuş

Seftaku kiradz kires dağotse unnevuşin u medzenuşin varan kidatsadzis çak memal  poloras hartsutad sorvadzniyes kiruşi tadetsa. Himi al dağotse gartuşin varan ali kidatsadzes im dadas sorvadzes kiruşi tadoğum. 

Himigu gartuşn u avalu gartuşe meme ça. Himi ağçxenun al dağotsn al emmen dad u mar gartetsenuş kuza. Hem al emmenu soy dağnuke gartetsenuş kuza. Avale ispaner ta?

Avale mer kağin (Hazar ine harur issun darvunake) cameyin mode medrese astevadz dağe dağotse gartetseneguni. Medresen im desadz oğtunake, dağtka şinvadzer. Dağtkeniye dzag dzegvadzer. Dzagernine galaşe peçer hana meçe tsurd gellir. Tsemer kar hana dzagiye tuğtov şorov xepaguki. Kiçm al ta ellir tsemrane temretsenoğ tsurde meçnitus mednuçer. Medresen vatvetir gu xeçuşiyer şad hinatsadzer. Anu soağ konime darvu hedev xeçetsutsin dağe cameyin xocan gina deyi kara nor dun şinetsin.

Kağin inçaki yiyek dayi gartevir gu. Yiyek darvun meme maktabin nor dağa gayid gellen. Yiyek darvun meme gayid elluşin soağ gartoğ dağake dase, dasnu meg daragan maktap gartuşi gepçeguni. Yes imdadin hartsutsi asasdz ta: “Gartuşi geba hana, dase daragane ta dasnu meg daragane ta şidag medis ça.” asadz.

Hazar ine harur ersunu darvunake, mançiye garta guni. İm dades gartale medzme xigoyi kağin gartoğ ağçik ergu hadig gar asadz.  Avale, ağçxenin ertoğ garkevoğun dağa unnoğ dun baoğun anu hama gartuş çvidi deyi medoeguni anu soağ gartetsenel çeni asadz.

Avale mança dağotse hama al gartuşe kiruşe Turkça xabruşe sorvi herka gu deyi medoe guni. Yiyek darvan hedev Zurpicine kağe gertan andağ gartaguni. Otkentsi gertan kukani. Dane ardiye erzevanun taduş bidanar gu tsemran tsunin meçe dağake inkn uinke maktap ertuş eguşe şad tejar gellir. Voe taduş bidanuşin soağ voe zurpicinniva ertuş eguşe tejar elluşin soağ voe gartuşe hazenuş çelluşin soağ voyn al avale çunnevoreni anu soağ gartuşe obolgenen gartaçeni, mar dad al gartetsenelçeni. Entame amaner aman medoeguni. Mançoun çak ağçxenun gimat daçeni.

İm dade maktabe inçaki yiyeke gartatsadza im mares gartatsadz ça. Terala kir enuş gartuş çkida. Mams al çkider lok babus cançetsiyoç. Yes aşxares egi hana babes aşxaras kenatsadzer. Gartuş kider ta çkiderta çkidim. İmdadin hartsutsi dadts al yes al çkidim asadz.

Avale mer kağin maktabe cameyin modi medresener. Megal kağoun al mer kağin bes elli gaa. Kağoun inçaki yiyek dari gartan hedev ali gartuş uzoğniye zurpicine maktabniva gertani.  Zurpicine meg sinifan inçaki hing sinife gartuş gar. Yiyek sinifan hedev Xigoyi Zaluni Çavuşni Ardali kağoun dağake, Zurpicine maktabin, çors hing sinife gartaguni. Hazar ine issun darvunake Orta maktabe (meçxedağ) lisen gartoğ hama hama orok çkar. İm dade, im oğtis yağcunotsman meg okime gartadz medzvor asker ağav asadz.

Yes meçxedağ maktabe gartale imdade eliyet arnuşi parvikayin amar tsemer tadil garnuşi hama seftaku maktabin diploman arnuşe kidim.

Kağin, im dades gartale inçaki yiyek sinife kağetsi Harun Gülçüçek’e gartetsutsadz uni. Harun Gülçiçek’e Avale eğitim enstitusu oğtunake Trabzon’i eğitim enstitusuyin gartatsadz muallim ağadza. Mualim ağadza hedev aranç Hopa’yi dziyapane maktabnun oğt ut dayi dağotse gartetsutsadzuni. Andi hedev al mer kağnive egadz mer kağin dağotse gartetsutsadzuni.  Adnan menderese hukumat ağadz darvunake Mer Mutsala Harunis, CHP’li a deyi mer kağan keşadzunin. Dasme dari doğuyin mualimutin ağadzuni. Doğuyin naçiyadza ta inç u medoadza hana mualimutine obol ağadzuni. Harun Gülçiçek’e şad xerkevor marter. Eğitim enstitüsün ertalu aranç cameyin al gartatsadza. Cameyin nemaz eneldevuşe, xutbenive elluşe, upat oriye upat enuşe, meradz levanuşe, meradzi nemaz eneldevuşe, cameyin ağvadz ammen pan kidanagu. Anu varan hukumate asu cameyin imamutin aa astadzuni. Edisoğe mer kağin cametsan tekaüt ağadza.

Hedev hazar ine haru vatsun darvunake mer kağin yiyek hadig sinif unnoğ maktapme şinvadza.  Yes an dağe gartatsi. Megn u ergu sinife yarats heder, yiyek sinife uniyine keloğniveyer. Çorsn u hing sinif nal yarats hede gartargu. Gartoğ dağake şadentsadzeni, yes çors sinife gartale, ergu sinif unnoğ ek maktab al kağetsike şinetsin. Yes çors sinife hingoron hede gartatsi. Hing sinife çorsoon hede gartatsioç. Hing sinife gartatsadz daris nor ek maktabe şinvadzer. Anu soağ yes hing sinife çors sinifnerun hede gartatsiyoç.  

Harun Gülçiçek’e yes kağin seftaku maktabe gartale im oğtunakes (Hazar ine haru oğtnasun darvunake) meçemeçe maktabe kukar. Halivortsadzer. Sersuki bes eres unir. Oç şad ergener oç al şad garcer. Meçxedağ hastulik halivormener. Lok halivoran emmen oki vağeguni. Kar sinifnitus mednur hana xelok verkellaki, askeri bes gunga kuki. Mer sinifin muallimn al arçeve xaşner an al gungir gu. Mulalimove kiçme xabrer hedev mer modvenisitus mantarnar gu. Mezi dars hartsener gu. Kidanakioç hana gorçer boloker gu. Hekust ali egoğ iser hartsenoğum gaser. Kidanakoç hana, “ergu madiye varanvenisitus dengelov; iki gözünüzü çıkarırım derslerinize çalışın okuyun adam olun. gaser. Mek al andi vağakuki dars tadakuki. Şad keş marter. Modvenisitus put enele kides ta açveniye gadzger gu.

Harun Gülçiçek’in kağetsike “Mutsala “Doro” gaseni. An oğtunake yes al şidak anune çkide, “Doro” Takma anunner. Bursa’yi abroğ toran şidag anune himi sorvetsa. Avale, dağake bidzik oğtunake isa ispan takma anunner tene guni.

Yes himi gartuşis varan im medoadzes kireçim, yes inçu medoyim medoyimtoğ, im medoadzes kiruşe aver gelli, şidage, avale inçu ağadza an ağadzniye, inçves u ağadza aman kiruşe gelli deyi medoyigum. Yes indzma incik hede teneçim.

Yes u seftaku maktabe garta gu hana oğtnasun davrunakner, im sinifin oğt ut hadig ağçik, san, san u hing hadig al manca dağa gartar gu. Ağçxeniye seftaku maktabe tamnetsin hedev dadiye mariye al gartetsutsinoç. Mançoon gartoğner gani. Voe medzvor ağav. Voe lisen tamnets şofer ağav.

Garta kuki hama inçves? Yiyek, çors sinifniva ertale, hakveniye cinceğvenun hede verkellaki. Aranç kumin goviye ardnive, handnive ver genaki. Dune kukak onluğe haknakuki maktabniva gertaki. An ore maktabe tamnir hana dune gertaki onluğe hanakuki megal şeyiye haknakuki xelok goviye vir ağadz dağnive govoon kednuş gertaki. Goviye kednaki hana dunniva piyakuki. Kednakioç hana…; isa dağes hovutinin meçe kiroğum. Himigu ağadz kires gartuşi varana anu soağ himi kiyoğçim.

Tsemrane dağe maktabniva ertale tsune ağimgeradz gellir. Hedvenus naylon danakuki. Naylonove soğvelov soğvelov maktabe pobakuki. Soğvale tatvadz covçur gellaki muallime hivandnakuk deyi gorçergu.

Maktabin edetnive tsağud dağ gar. An tsağude çartsetsak pats aak. Barak elluşin soağ sert sert enelov poretsak. Sertoon meçe aparcuğ, pancar, şağtor, hamim, lobiya dengetsak adzuk şinetsak. Voe adnetsav voe adnetsavoç. Konime darvu hedev karxacut ağav kenats. İm oğtunake şapat oriye inçaki tsorok gartakuki.  Hing sinife tamnaki hedev emmen darsa sinav gelleki sinave dal garnoğe maktabe tamnergu. Sinave dal çkarnoğe dayim al hing sinife gartar gu.

Meçxedaği maktabe gartuşe al uruşer. Dziyap desneluaki. Kağan dziyape inşnuşe uyine keloğnive mezi ama şad medz panme ağadz gellir. Vayi adzu bes polorniyes put genaki. Kağan tus uruş nor aşxar desadz gellaki. Dziyapane dun çunaki, Anu hama ergus yiyek enger yarats hede meg odame perna guki. An odayin ginakuki. İm oğtunakes şad hats uduşi dağ çkar. Anu soağ furunnoun hats gudaki. Furunnun banir zeytin gonnar gu. Hakveniye yağli keller. Tsoogu varan igveniye, hakvenun menatsadz yağli ta gonnar an gudaki çkonnar taa voe banir voe zeytun gudaki.

Hats uduşan tus mezi erguşaptitsan inçaki upat herketsenuşi hama hing pongonot al gudani dadiyes. Hing pongonote inç ellir. Yiyek danum sinama ertaki hana tamnir gu. Mek al inç genaki kidek ta? Konime enger yarats hede sinama gertaki, meg engere bilete put enoğin xabretsener gu megal okes meçniyus mednoğnun hede biletçin vaamedi ellel u mednakuki. Voe perevakuki tertsenen gu. Entame gertaki peçkoyin boriyin dzagan hede sinamayin put genaki.

Dağa a ki. Vartivori enelu serdiyes pağ elliçer. Dziyap çkidaki. Kağan dziyape inçadzaki. Aşxares mer ağadzer. İnç enuşniyes çkidaki. Şidage asuş bidana hana inçig al dars tadilçaki. Anu soağ meg sinife ergu dayi gartakuki. Bargadz dağnukes sorvadz maktabin muallimniye arayin kukan mezi tarmin geneneni vartivori xaxale perevaki hana pire gudaki. Dars enele ta desneni mezi gartak deyi ver levani guni.

Kidek ta meg kişerme inç aak? Usti kidanoğek. Asim u kiçme dzidzağetsek. Meg odayin ginoğ yiyek enger meg kişerme xendzor dandz mandarina koğnuş kenatsak. Ter himi al memena. Ergu şapti u hengşapti oriye hozza dağes Xopa’yi hafta gelli. Mek al erguşapti oriye maktabin jemnik deyi giyagi oriye kağan otkentsi  kukak giyagi igveniye odayin gina kuk erguşapti oriye maktab gertaki.  Oluki giyagi iguner oluki çorekşapti iguner. Hekuts hafta a. Martike arabeniyove piyadz xendzor dandz inçu unin an dzaxoğun. Aner dzağelu aranç u kişere meg al yiyek enger kenatsak. Xendzor dandz mandalina inçu piyadz unin arabayin vaynan koğnoğuk. Kenatsak arabin vayi dzadzuke pats genik, Bekçinoun duduğnun tseniye imatsak. Mek arabin vaynan dopçetsak. Erguses pağçikuk megal engere pağçele bekçin lertin ceketan negebav.  Engeres inç aav kidek ta? Emmedana cekate hanets ali pağçuşe keşetsuts. İstus intus polor ansnelov (mezi perniçe pernaoç deyi) odan kenatsak. Luse kolelu xelok bargetsak. Yarats hed pespesalov xabri guk piğ piğ dzidzaği guk. Yayime hedev ceketa vartenoğ engerove ali gamats gamats kenatsak arabayin modnitus. Kağdutsila arabin polore put aak orok çko. Cekete posin meçe engadza vegalag terçelov odaniyus pağak.

Ali as engeres meg orme mezma hedev maktaban eyev. ; Dağaker asadz inç gartatsi kidek ta? Da inç gartatser astak. Bankayin camin varan inç kiyadzuneni kidek ta? Asadz. Da inç kiyadz uneni. Da asadz; İşçi döveriz aliriz. Kiyadz uneni, yes ertoğum pir uduşin tenengoğ bankayin taduş mednoğum asadz. Da şidag gase ta? Ha valla şidak gasim asadz. Mek al megal hakvana maktab ertale bankayin camin varan kervadz kirin put arak. Put arak hana; İşçi dövizi alırız. Kervadzer. Aye u dzidzağimi. Ağkad rametli im enger koni dayiya meradza.

Voes gartatsak medzvor ağak. Voes gartatsakoç şofer ağak voes adzu hoyiv ağak.

Hedevu campi al hovutinin varan kiruşi tadoğum.

Yusuf Vayiç

Gor Dergisi Sayı 4 Bahar 2016