Bir Hemşinli Oyunu: Gagal Veriç Xerxeriç

 

Günümüzde modern oyuncakların etkisindendir ki unutulmaya yüz tutmuş Hemşin çocuk oyuncağı gagal veriç  ğherğeriç , o dönemin çocuklarının aklın da hayal ve ukte olarak kalmıştır

MALZEMELER :

2 adet ceviz

5-6 numara bir adet örgü şişi ( bir ucundan 5-6 cm kesilir).

Yaklaşık 30-35cm ip(yün ip şişe daha iyi sarılmasını sağlayacaktır)

1 adet 2-3 cm lik ince tahta parçası

YAPILIŞI:

İlk olarak kestiğimiz şişin ortasına ip bağlanır  (İpi bağlayacağınız noktaya bıçak izleri yapmamız ,ipin kayması önler).

Daha sonra cevizler resimde görüldüğü gibi kabukların birleşim yerleri üstünden veya altından delinir. Ceviz kabuğu sert olduğundan delme işlemi esnasın da dikkat edilmeli, çünkü kabuk kırıla bilir.

    Cevizlerden birinin her iki sırtı  (şişin her iki delikten geçecek şekilde) delinir. Şişi geçirmeden önce  cevizin içini boşaltmak gerekir.  Cevizin içini boşaltmak için cam çivisinden biraz büyük bir çivi ile içerisindeki yemişin ince ince parçalanarak deliklerden çıkarılması sağlanır. Böylelikle  şiş cevizin içerisinde rahatlıkla dönebilir.

İp bağlanan şiş cevizin içinden geçirilir, ipin ucu,  kabukların birleşim yerinde ki delikten geçirilerek hazırladığımız küçük tahta parçasına bağlanır.ince tahta parçasına bağlamamızın nedeni ipin şişe sarılımı sırasında cevizin içine kaçmamasıdır.

Şişin açık olan ucuna içi dolu olan tek taraflı deldiğimiz ceviz geçirilerek sıkıştırılır.( bu cevizin sabit kalması gerekir.

OYNANIŞI:

Resimde görüldüğü gibi bir elimizle  şişin kırmızı ucu, diğer elimizle ip çıkan ceviz tutulur. Şiş çevrilerek ipin şişe sarılması sağlanır.  Şişi çevirdiğimiz elimizle ipin ucunda ki tahta parçası çekilerek üsteki cevizin dönmesi sağlanır. Bu işlemi seri şekilde (ipi bir çekip bir cevize doğru yaklaştırarak) yaptığımız da ip kendiliğinden şişe sarılacaktır. Ve üsteki ceviz bir sağa bir sola dönecektir.    

Nejdet Çakmak

Gor Dergisi Sayı 1 Sonbahar 2014