Rustem Karabacak: Dir Çunik Mek!

Batuman Keşvadz Hamşentsik

Roportaj devoğe                 : Rüstem Karabacak-RK (Ruslan Karabacakov -Rustam Karabacakogli)

Roportaj enoğe                    : Hikmet Akçiçek-HA

Yep u vordağ elluşe             : 2012Kiyazin 10 -  Moskova Slavia Maxima Otel 602. hoda.

2012’in darin Moskovai abroğ Soçi-Sukhumtsi hiristiyan Hamşetsike Vova’in konser devuşi ama Moskovaniyus davet ayin. Kiyazin 10’in Moskovai GoldenPalace Otelin konser devak. Rustem Karabacak’in andağ cançetsi, mezi rehperluğ aav. İnke 1944’in Batum’an Kirgizstanniyus keşvadz Hamşetsinouna. Rustem Karabacakov’e Kirgizistani Hamşetsinoun resmi temsilcina. SSCB’in oxtan hedeva andaği emmen bidzig millatnun resmi temsilcin go. Anu hed Kiyazin 10’in hakvan Batuman keşvadz mer Hamşetstanun vaan xabretsak. İnke 2 mar uni anotsal xabretsutsadzunir Batuman keşvuşnun vaan. Gaide telefonin meçner an al indzi eyed.    As campu Rustemove im ağadz roportaje tsezi hed paylaşmiş gellim. GOR’in egoğ sayinoun Rustemin baban mek hekiyame, me m’al maroun hed ağadz roportaje kiyoğum..

DİR ÇUNİK MEK !

HA          -İgune Batuman Kırgızistanniyus Kazakistanniyus keşvadz Homşestanun vaan xabretser, inç

aster?

RK          -Compu kale ta ?

HA          -Ha. Kişere, an ponoun vaan xabra hala me me. Mek hoza dir çunik aster. İnçi dir çunik gased?

RK          -İmoe (im mare-HA) xabradze gayid ağadzunim, an telefondiyus nen antsenes ana gelli. An köçiye ergu mayies nestetsutadz xabretsutsadzunim. Mariyes 80 e viyantsan. Mege 86,  megale 83 ağav.

HA          -An sürgünnin medinin entame…

RK          - 7-8-10 daagan gelin, medinin aner keşuşnin. İndzi  4 daagane medisa keşetsin ana, ikinci

donumin keşetsin ana.

HA          -İkinci danum ta ? İkinci danum usti keşetsin tsezi?

RK          -Ali Batum’an.

HA          - Batuman ta, anlamış ağa oç ?

RK          -1960 senein ali keşetsin.  İmdade gungiçer yed eyev  vetanniyus.

HA          -Haa. Tsezi 1944 in keşetsin Batum’an Kırgızistan-Kazakistanniyus, andi yed egik Batumniyus ?

RK          - 1944 in keşetsin, 1956’in im dade inçi me aav 15 xanai ama xabrets, Batumi ça u Batumi modik dzovun cotin Poti gasin anu kağin, Xasaniyaer anune. Hedev 1960. seneyin, indzigi soy medisa, mezi ali egin zoovila keşetsin.

HA          -1944 in keşetsin, 1956’in yed egig Potiniyus ?

RK          -Andağ dun şinetsak.

HA          -1960’in takrar keşetsin?

RK          -1960 hukumate takrar keşets. Haaa...

HA          -15 xane yed egadzeki ta ?

RK          -Ha

HA          -Bitun mek sulaleeki  ta?

RK          -Ça,  Beşiroğli gar, uuş gani, mek Karabacak 2 xanaaki...

HA          -Himi inç ağav me Homşetsikes, Batuman keşetsin, kenatsin Kırgızistan Kazakistanniyus, andağ umiş kal ç’gartsin, yed egin kiçe Batumniyus, takrar keşetsin, himi takrar ali Krasnodorniyus gertan, gese Kırgızistan, gesa Kazakistan, gese Krasnodor gese Voronej, zate cong me millataki inç ağav himi ?

RK          -Ha..ha…

HA          -Karabağniyus ertuşin pone inçbes pona, aman inçig go ta?

RK          -Karabağis pone, himi Ermenik mezi gasin ta; tsezigi peyig gasin Karabağniyus, bitunotsed peyik, meg dağ ağik, dun dak, tur dak gasin Ermenike.

HA          -Ermenikes tsezi astin ta?

RK          -Hukumate ..

 HA         -Hukumate tsezi teklif aav ta ?

RK          -Ha...indzi astin.

HA          -Kezi hed xabrettsin ta?

RK          -Haa.. indzi tsen devin, bilates arin, yes egi Moskova, dain Erivanniyus , andi ergu jipi hedzak mirtalotin (uçak-HA) vaan donoğeni desetsenoğen. Çax eyev, meraler ergu or bedayin. Hedev astin ‘balki merales osni oç,’ astin, 2 jipov dain, bitun Karabağe tsutsutsin. ‘Put aa’ astin, ‘vordağ tun havnigus.’ Yes asti ta ‘indzi aman dağ tsutsutsek meg hoyivik, malciyik, hoğin meçe tadiguk, şades amanik’ asti. Entame Karabağin bitun lernuke desetsutsin indzi. Erevan’a 350 km a Stepanakert gasin, Karabağin medz şaare, presidante andağ nesti gu, dain anu mode, çay xemetsuts, lernuke tsutsutsin, şad soyer an dağa, şad… Homşetsu dağer, lere tamniçi, gort. Tsemer ç’go, hayvane tsemran a kaynan a gardzi. Gabuş ç’vidi, aman tsağudli.

HA          -Hedev inç ağav inçi kenatsik oç?

RK          -Millate razı çen.

HA          -Razi ağan oç?

RK          -Şade razi çer. Şade ça u, meçvin himi 5-6 hadig sakalniye yettoğoğni gon ya, … companine bededoğnin, vahabis gasin ana, vahabi… aner millatis aveyigun. Gasin ta iser gavurin..  Halbuki, Turke mezi isa halez tskadzuni. Aser gasin ta  Ermenin gavura. E Ermenin gavura mayli Ruses?  Rusis meçnik u, ali muslimanluğin meçe çik ki. Andağ barem lizunis meya, baame hukumate dir kella mezigi. İnçug yep meg ispan intus istus posiyes bededoğuk vetansuz....Soy çokut mezi himi vetan guda al, uuş compa çunik meg bejağuşi ama. Uuş campan sade Turkiyena... An al koni dayia donoum gasa, Turkiyetsan al umud ç’go...

HA          - Ç’go?

RK          -An ike, tse primiyere (T.C.Başbakanı R.T.Erdoğan -HA)heu eyev Kırgızistanniyus, indzi xabay devin, kenatsi, yarum saat nestak. Pallignun al gar, Hamşetstanun al yes kenatsi. ‘Yiek amsun meç yes tse poned hallenoğum’ asats. Hal gena… daimena hal gena.... Ermenik eeg al uçuşmiş ağan, ‘inçel kiç me ik eneg’ gasin, ina … gar ana eek, an al imatsadza, inçel ik enek gasin...

HA          - An marte Haşmetsi er ta Ermenier ta?

RK          -Hamşetsia.. Ermenia , isa mer eegu bededadznin bitun Haşmetsiin

HA          -Hamşetsiin ha?

RK          -Haaa..ha..

HA          -Aferum aferum.. yani Ermenistantsi  Ermeninun hed çaki eeg..

RK          -Haa... haa. Hamşetsiin...İser paxadz xalesadzin. Meg xalesel ç’gartsadzig.. Musliman ağadzçin paxadzin. Paxadzin… Muslimanluğe vaan arnoğ çelloğnun tsvonetsin kides jenosid ağav. Meg haralde uuş inçig çunaki.. Dağotsez ama ta? Yes inç kidim... Oluşağid ama emmen şeyi ha gases,  ha astadzunik mek muslimanluğin.

HA          -E  gelli aman pon.

RK          -Entame sağ menatsak, paxçoğe xalesetsav, mernoğe merav,  1,5 milyon mortetsin,  na kadar paxan, andi hedeva ispan darmadağunik işta…

HA          -Himi Krasnodorniyus ertoğ Hamşetsik, inçi Kırgızistan/Kazakistanan ver kellin?

RK          -An polor çokutsav.

HA          -İnçi ?

RK          -Demokratiyaz eyevana Kırgize, Uzbeke, Kazak’e keloxe vegalav. Andağ Palligniye gani, Turkiye,  anots çartetsin, en çağe betke SSR er u …

HA          -E  Pallignin al Turkin, Kazak-Kırgiz-Uzbek’nin al Turkin inç bes gelli yaar çartigun?

RK          -Uzbeke Uzbekistana, Turka ama, uyintse uuş hesebigun, Uzbek hesebigun.

HA          -En çağe meg grup Turke megal grup Turkin çartets ta?

RK          -Ha…. Hududin modik. Mek, Uzbekin hududin modigik.  Fergana vadisi gasin andağ ağav. Pallignin bitun paxan mer kağe egin. SSR e havanine jemnets, Uzbeknun gungetsuts. Pallignun mer kağe joğvets, Ferganain airportan Grasiasius epir dağvortsuts...

HA          -Himi mer Hamşetsikes Krasnodorniyus gertan ana, Pallignun al Krasnodorniyus ertoğ go ta?

RK          -Ha...

RK          -… Entame meokn al vaxetsin, hoza hekust al mezi heznoğun astin en tame gamats gamats …

HA          -Meg cong me inçi men ik zate astin?

 RK         -Ha cong m’al ç’gok.

HA          -… Entame ertag Rusyain meç ellik astin, Rusyan medz dağa emmen millati dağ gelli. Uzbekin, Kırgızin meçe kiç gellis, tsened honel çel gaes, kelxud heznugun entame...

RK          -E ha. Heu Kırgız Osh şaare koletsin imatsadz gellek?

HA          -Ha, imatsak…. As pones enteresan pona? Tun al gases ta yes muslimanim gases,  icabinda … amana al yes Turkim gasin mer Hamşetsikn al, aman gasin al hozai Hamşetsikes. Turkiyen ta tsen da asor terçoğun egoğun Turkiyeniyus.. Turkiyen Hopai kağ devi egeg asa ana terçoğ egoğun bitunn al.

RK          -Habaa, inç gases, otkentsi kukan...

HA          -Otkentsi kukan ha!  Ama inatin Ozbeke, Kırgıze, an al Turka ama Hamşetsun u Palligin kelxun heznugu andağ...

               .....

HA          -Nor gertas....

               .......   

(hoza  Rustem’e al xabrel ç’gartsav, viyelav hodatsan elav uyine hodaniyus kenats, ara devak kiçme xabruşin...)

HA          -Pembalan aster ta, ‘aner musliman ağan oç, xalesetsan’ aster; mer Hamşetstanun hiristiyan menoğnun ama. E paxan, aner al uyintse memlakatan ağan. Aner al mer anpoloran al,  Çamlihemşin- Hemşini polor, Trabzon-Ordu- Samsun kenatsin araç. Hedev al Abhazyasiyus Krasnodorniyus Soçi -Sokhum -Adler egin. Aner al dağ çunin ki ispolor, himi al  Abhazyatsan Soçi-Krasnodor vs Rusyais semtniyus kukan...

RK          -Anots campan patsa...

HA          -Nor patsa?

RK          -Ermenistanniyus patsa…, Anots kefe uzoğe asor gerta Ermenistanniyus problem ç’go. Anots dun tur dalçin. İnçi, aner şadin. Egoğe katoğ, anots oog kami aselçi. Aner uyinke ertalçin. İnçi ki, andağ Karabaği gağva gebav Azerbaycanin hed...  Gağvan al emmen mart uzelçi, anots campan patsa... Yerlaşmiş ağadzin, soy ginagun aner, asor mezma soy ginagun, keşvadzçin mezi bes , iser sade hoza çin.. Fransain gon,  Angleranin gon, Fransain sade 800 bin go isa Haşmetsi Ermeninous.

HA          -Haşmetsi Ermeni 800 bin usti go?

K             -Go uthaurbin, imatsadz gellis 5-6 amis antsav Fransan genosides giznavat ağadzuni, entame astin 800 bin go deyi... yes al himi imatsi.

HA          -800 bin Ermeni go, tummayı Hamşetsi çin, Muştsi , Vantsi, Erzurumtsi, Antepsi, Turkiyeis emmen semtan keşvoğ Ermeninoun toriye ...

RK          -E ha inçina ana, paxadz Ermeninun go. Entame darma dağun ağadzin iser. Mek sade perevetsak...

HA          -Krasnodorin Hamşetsike soyin ta, rahatin ta?

RK          -Rahatin, soyin asor.

HA          -Antus ertal çigaek ta?

RK          -Erta gaik. Aner sonvergu daiya andağin... kiç me averadzin

HA          -İnçi

RK          -Yaats megali cançuş çelluşi bes genin, ağçgeniye averadzin, Urusi tartsadzin kiç me

HA          -E ha kiçanas ana tarnagus, gaib gellis.

RK          -An semtan kiç me mezi umiş kaçi. Meg inçbes avalubes perevadzikana perevadzik, me axçgeniye ebbedu vardik haknilçin,  garc haknilçin...

HA          -......

HA          -An inçbesa kides ta, anu car ç’go.

RK          -E ha, car ç’go...İnçan vaxigum… Gamats gamats Urus tarnagun deyina vaxigum.

HA          -Kağan elles u şaare mednusana, megal millatnun xarevis ana yaar lemanigus.  Himi hoza gafalti genik salonis nestak televizyone patsa, ABD’in Almanya’in Turkiye’in inç u sergenin ana Rusyais al an sergenin. Muzik asin ana emmen dağ pop pop pop, popin Rusnu Turknu Almane Amerikane menasts oç, pope popa...

RK          -Anu car ç’go an yes axtel çigaim...

HA          -… yes inç gasim kidesta Kırgızistanin Kazakistanın 2-3 kağ menatsik…

RK          -Kazakistanın Şimkent’in (Shymkent) 1 kağme menats, Kırgizistanin mer şaarna, Oş’na (Osh), Celalabad’na (Jalal-Abad), Kızılkıya’na (Kyzyl-kiya), 3 şaari 200 xaneik. Yes kidim al aner, vordağ koni xane go, koni dağa go,  yes kiyadzunim. Meg dane aşağa yukari 5 oki go, 200 xanen 1000 hoki gena.

HA          -İstus Krasnodoris kani hoki go ?

RK          -Krasnodori 400 xane go...

HA          -Tuk isa Kırgizistani 200 xanes al antus ertoğek oluki taa?

RK          -Gamats gamats gertak, yes al egoğum. Yes himi ertam ana im ikes megi me davrenoğum

HA          -Dzaxoğes ?

RK          -Ça dzaxoğçim.. Ça dzağuş elliçi ( yes hoza xoğe dzaxuşe anlamış ağa, an Hamşestanun resmi temsilciluğe davrenuşe gasa).  Ça ikes, Hamşetses prezidentluğes (Rustem Karabacakov ‘e Kırgızistani Hamşestanun resmi temsilcina) soy, akelli gartatsadz Hamşetsu daği me devrenoğum. Go mek hadik me tembi ağadzunim, Akpooğli dağa mena, Celalabadan. 

Gamats gamats egin istus oluşağes. Medz dağas zate hozaa Voronejina (egin himi konser saloninin,  geniges, medz monçes Kırgizistanan 3-4 oki egin, Dursune as hakvana joğvets).  Bidzign al (Dursun) hoza (Moskova)  gartagu. Urusan monç me unim, anu al piyoğum, ergu manç menats zate. Dursun’s u an, megaloke garketsi. Gamats gamats modig egoğuk.

HA          -Megalotsn al eguşe bidi Krasnodoris semtniyus, Kırgizistani Kazakistani menoğ Hamşetsinoun.

RK          -Anots gese kal gaa gese kal çigaa.

HA          -İnçi ?

RK          -İnçi u andağ dun tur dzaxinana hoza kal arnu çigain... Anots istus eguşi ama emmenu kiçe milyon me para bidi, miliyon mal uyintsine elli .... gelli.

HA          -Hoza, Krasnodri Rusiain hukumate dağ dalçi ta tsedzi, iman tuk paatsov garnek ta?

Rk           -Haba haba... paatsov garnuk...

HA          -Tsezi vaktin Batuman vegalav keşedz deyi inçig ç’go ta?

RK          -Ç’go...ça ça..

HA          -Sovyetin vaktin tsezi Batuman vegalav keşets, himi Kırgizistan Kazakistan ağav an polor, andağ menatsik tuk. ‘Tun inçu genes aa’ gasa, ‘yes kezi xarevilçim’ gasa ha Rusiyas?

RK          -Ha ha...

HA          -Seni kendi kaderine terk etti yani.(?). 200 xane go  Kırgizistani, anots 100 xanen  kal çigaa andağ menoğun gases ha?

RK          -Menoğun,... xarevoğun ertoğun…Meçvenusal zengin milyaner mart me ç’go ki, 100 -200 milyon…  isa Ermenikes unin ana… putaa inçbes kilise şinigun...   aman.. unin iser. Aman inçig ç’go mezigi, meg mart me gonnar ana meçvis heyiker, milyane inçiner anu ama, sebabi ama gudar al. Entame anots al kaşaguki, halbat aman meg martm al kednuguk gamats gamats, inçug andağ Kirgiz ellinna...

HA          -Hay Allah isa pones şad muyima...

RK          -Kazakistanın 100 xane go kiç me Karabacak go, megaloke tummayı Gaybramoğliyin... anots al gese kuka gesa kal çigaa.

HA          -200 xane Kırgizistanin, Kazakistanin al 100 xane, tummayi 300 xane gena...Uzbekistanin ç’go ta Hamşetsi?

RK          -Uzbekistani ç’go...  400 xane Krasnodori, 150 xane al Veronij’in u Rastov go ergu dağ..

HA          -Vordağa Veronej’e ?

RK          -İsti (Moskova’tsan) 550 km a Krasnodori semtnivaa...An campanine inçug Voroneje kukas, Voronej’an inçug  Rostov Hamşetsinun modn nal  450 km’a, Rostov Krasnodor e 450 km’a.  

HA          -Voronej-Rostov-Krasnodor 3 dağ 550 xane ta gon Rusiyais meç Hamşetsike.

RK          -Ha... 400 xane Krasnodori, 150 xane al Voronejis u Rostovis go.

HA          -Şad dağelmiş ağadzig... şad... çik çik.. çik..

RK          -850-900 xaneik işta ..inçu Haşmetsi gok..

HA          -Ha, tummayı ispolor 900 xane .. Rusya, Kırgizistan u Kazakistanin meçi Hamşetsikes 850-900 xaneik gases. 5 hoki hesebes emmen xane 4000-5000 hoki gena..

RK          -Ha 4000-5000 hoki gok, aman gok, bidzig medz..

Hikmet Akçiçek

Gor Dergisi Sayı 1 Sonbahar 2014