ABHAZYATSAN ASATSVADZKNER / ABHAZYADAN ÖZDEYİŞLER

Hagop Topalyanı dznvel e 1935 tvaganin Abxaziayi Gagra kağaki.  Naxninerı dznvel en Trabizon kavari Anifa kyuğum. Havakum er arag asadzvatskner.

Hagop Topalyan 1935 yılında Abhazya’nın Gagra kentinde doğmuştur. Ebeveynleri Trabzon’un Anifa köyünde doğmuştur. Aşağıdaki özdeyişler kendisinden alınmıştır.                                                                             

Ağkadı hatsı karig uni, harusdı ımın inçi

(Ağkade hatsi karig uni, harusde emen inçi )

(Fakirin ekmek taşı var, zenginin her bir şeyi)

Ağkadın xelk xırad gudon, hatsin yeğ kısil çin

(Ağkadin xelk xarad gudan, hatsin yağ kese çin)

(Fakire akıl verirler, ekmeğine yağ sürmezler)

Ağkadın homar, ımın or al pas a

(Ağkadin hama emmen or al ayni a)

(Fakir için her gün aynıdır)

Ağçigı horı donı misavir a

(Ağçige horin done musafir a)

(Kız babasının evinde misafirdir)

Açka heru sırda heru

(Açvitsan heru sirdan heru)

(Gözden ırak gönülden ırak)

Ayçonı haytsınin gu ta: –citıt inçe adkan hasd a? Ayçı gasa ta:  – im kordzıs im tsergov ınuşan a.

(Arçone hartsenin gu ta: -cidet inçi ağadik hast a? Arçe gasa ta: - im kordzes im tevov enuşan a)

(Ayıya soruyorlar ki: -boynun neden bu kadar kalın? Ayı diyor ki: - kendi işimi kendi elimle yapmamdan)

Artsivı ek al ılli artsiv a

(Aslane ek al elli aslan a)

(Aslan dişi de olsa aslandır)

Ar ınoğı şabig gona

(Ar enoğe şabig gunna)

(Utananın gömleği olur)

Ar çınoğin eresı çarox a

(Ar çenoğin erese çarax a)

(Utanmazın yüzü çarıktır)

Araçın pızoğin pırnin gu

(Araç pezoğin pernin gu)

(Önce fırlayanı yakalarlar)

Asatsı dun kaga gu

(Asatse dun kaga gu)

(Söz- söylenmiş- ev bozar-çözer)

Asa ınkeyt vev a, asim vev is.

(Asa engeret vov a, asim vov es)

(Söyle arkadaşın kimdir, söyleyeyim kimsin)

Aseğı çıvlin nesı çi bahvil

(Asağe çuvalin meçe bahvil çi)

(İğne çuvalın içinde saklanmaz)

Asisna pis gıllis, çasisna dıha pis

(Asesna pis gellis, çasesna al pis)

(Söylersen pis olursun, söylemezsen daha pis)

Asdıtsun umut ara, tservrnut uj dur

(Aspadzan umut aa, tservernut guvvat du)

(Tanrıdan umut et, çevrene kuvvet ver)

Asdıvats xoskı tınak ça or et tabkı tınis

(Asdevats xoske tenak ça u an kilife tenes)

(Söylenen söz bıçak değil ki kınına koyasın)

Asdvats uzana koyn al, topaln al hays gıllin

(Aspadz uzana koyn al, topaln al hars gellin)

(Tanrı isterse kör de, topal da gelin olur)

Arevın çıxınğoğı, lusnyakın çi xıntal

(Arakagin nağoğ çelloğe, lusnikayin xendal çi)

(Güneşte darlanmayan, ayda gülmez)

Agvons gararı, ekuts çi pırnil

(Hakvane garare hekuts pernil çi)

(Sabahki kararı yarın tutmaz)

Adzı ağkadin kovn a

(Adze ağkadin modn a)

(Keçi fakirin yanındadır)

Aşxarin ımın inçı kıdıvi gu, mormın u hormın ğayrı

(Aşxarin emmen inç kedevi gu, morman u horman gayri)

(Dünyada her şey bulunur, bir ana ve babadan gayri)

Adzn or voytex ılli, uln al hun gılli

(Adze vordağ u elli uln al andağ gelli)

(Keçi nerede olursa yavrusu da orada olur)

Badiv enuşı zur a, goysınuşı ğolay

(İtibar enuşe zor a, gorsenuşe golayi)

(İtibar yapmak zordur, kaybetmek kolay)

Bazi darin orvon bes tez gosni.

(Bazi darin orvun bes tez gantsni)

(Bazı yıllar gün gibi çabuk geçer)

Bazi xelokn al sxalvi gu

(Bazi xelkvorn al safvi gu)

(Bazen akıllı da yanılır)

Baxdin etvontsı çin pızil araçın geşton

(Baxdin hedevants pezil çin araçin gertan)

(Talihin peşinden koşmazlar önünden giderler)

Bağdat xurma onnuşın indzi inç fayda

(Bağdat xurma unuşan indzi inç fayda)

(Bağdatta hurma olmasından bana ne fayda)

Baraxodin compın daima lav çi ıllil

(Baraxodin campan daima lav ellil çi)

(Yokuştaki yol daima iyi olmaz)

Bicig a ama gıcug a

(Bidzig a ama gicug a)

(Küçüktür ama gıcıktır)

Bicig maytn al medz neraz desnu gu

(Bidzig martn al medz niyaz desnu gu)

(Küçük adam da büyük rüya görür)

Gaynasna eşı corın hona

(Garnasna eşşağe coran hona)

(Yapabilirsen eşeği çamurdan çıkar)

Garkıvadzı megı mı yar a, azapı alaynun

(Garkevadze megi me yar a, azabe alaynun)

(Evlenen birine yardır, gerisine-alayına azaptır)

Geradzı mornoğin geradzı kıntin kuka

(Giyadze moliyoğin giyadze kintan kuka)

(Yediğini unutanın yediği burnundan gelir)

Geradz hatsıt mi goxkıtil

(Giyadz hatset goxe mi)

(Yediğin ekmeği tepme)

Gıneçı mazı ergın gılli xelkı gayc

(Genoçe maze ergen gelli xelke garc)

(Kadının saçı uzun olur aklı kısa)

Gıneçıt dzedzuş uzisna şapgat hona, ınçağ dzedza, yedkın ali haki

(Genoçet dzedzuş uzesna şapgat hana, ençağe dzedza, hedev ali haki)

(Karını dövmek istersen şapkanı çıkar, öyle döv, sonra tekrar giy)

Derleyen: Vahan Varvastyan

Gor Dergisi Sayı 3 Sonbahar 2015